? http://www.robtv.be/nieuws/bierbeek/gemeentehuis-verwarmd-met-eigen-hout Op die vraag wil het project "Hout van het Dijleland" een antwoord bieden. Dit is een van de klimaatprojecten ondersteund door de provincie Vlaams-Brabant in het kader van Vlaams-Brabant Klimaatneutraal. Het is een initiatief van agrobeheercentrum Eco², Bos+, Boerenbond en de gemeente Bierbeek; i.s.m. lokale landbouwers, natuurverenigingen en het Regionaal Landschap Dijleland en met financiële steun van de provincie Vlaams-Brabant.

Kan het hout, afkomstig van duurzaam beheerde houtkanten, het gemeentehuis in Bierbeek verwarmen?

 

Cultuurhistorische waarde

Vroeger waren bijna alle randen van de landbouwpercelen, taluds en holle wegen begroeid met opgaand hout. Deze houtkanten hadden verschillende functies, denk hierbij bijvoorbeeld aan constructiehout voor oa. bezems, stoelen, meubels en werkgereedschap, aan brandhout voor verwarming en om brood te bakken, maar ook aan windschermen en natuurlijke veekering. Daarnaast hebben ze ook een belangrijke ecologische functie, veel planten, insecten, zoogdieren en vogels vinden hier een specifieke leefomgeving. De houtkanten werden door de eeuwen heen beheerd volgens een cyclisch hakhoutbeheer. Hierbij werden de bomen of struiken om 10 jaar tot iets boven de grond afgehakt, waarna ze opnieuw konden uitschieten tot een jong, vitaal en dicht groenscherm.

 

Door de opkomst van fossiele brandstoffen en vernieuwde landbouwtechnieken verloren deze houtkanten hun economische gebruiksfunctie. Ook onze bouwhonger had een groot negatief effect op deze houtige elementen. Het onderhoud wordt intussen vaak opgenomen door de gemeente met een beperkte groendienst. Aangezien er weinig return is en de beheerwerken arbeidsinstensief zijn, beperken ze zich voornamelijk tot het vrijwaren van de noodzakelijke doorgang en veiligheid. Vele historische houtkanten staan er intussen achterstallig bij of zijn zelfs verdwenen en ook de ecologische functies komen onder druk.

 

Aanleiding en draagvlak

"De aanleiding van het project is 2-ledig. Enerzijds wordt er een oplossing gezocht voor een ecologisch duurzaam en kostenefficiënt houtkantenbeheer, zegt Tie Roefs, gedeputeerde voor leefmilieu en duurzaamheid. "Daarbij wilden we zowel het historisch hakhoutbeheer in ere herstellen, maar ook een economische opbrengst zoeken voor de beheerresten om het onderhoud betaalbaar maken. Anderzijds was er de vraag naar klimaatneutrale en lokale energiebronnen,zeker als je weet dat 80% van onze energie geïmporteerd wordt. En hierbij kunnen lokale houtige beheerresten een zeer nuttige rol spelen."

 

Het belangrijkste resultaat van dit project is nog het draagvlak bij alle lokale actoren: landbouwers, natuurverenigingen, gemeentelijke diensten, politiek, overheidsdiensten, enz. worden rond de tafel samengebracht om te komen tot een gedragen visie- en beheerplan. Deze taak heeft de gemeente Bierbeek op zich genomen binnen een ander project waarbinnen een vernieuwd houtkantenplan uitgewerkt wordt.

 

De landbouwers zijn nauw betrokken bij dit project. Zij zijn dan ook een logische partner. Vele resterende houtkanten liggen in agrarisch gebied en zijn soms slechts bereikbaar vanop een akker. Daarnaast zijn zij technisch goed uitgerust om de beheerwerken mee uit te voeren en zijn zo complementair aan de groendienst en sociale economie.

 

Klimaatneutrale brandstof

"Door de beheerresten aan te wenden als lokale biomassa voor verwarming van het gemeentehuis is de CO-cyclus is gesloten en er wordt geen fossiele koolstof in het milieu gebracht," zegt Tie Roefs. "CO₂ uit de lucht wordt opgenomen door de planten en ingebouwd in het hout. Door verbranding komt de CO₂ terug in de lucht.

 

Realisaties

In experimentele fase zijn er binnen het project beheerwerken uitgevoerd aan 1 km houtkanten  (geen integraal beheer). De cijfers moeten nog verder verwerkt worden, maar de opbrengst ligt in de grootorde van 20 ton verse houtsnippers. Daarnaast zijn 30 km houtkanten geïnventariseerd en is er herstelbeplanting uitgevoerd in 2 houtkanten. De belangrijkste realisatie is echter dat het houtkantenbeheer bespreekbaar gemaakt wordt en dat al de lokale actoren rond de tafel zitten.